Hai tháng trở lại đây, IOTA bắt đầu thu hút sự chú ý và trở thành đề tài bàn luận sôi nổi trong cộng đồng cryptocurrency. Hiện, IOTA đang có vốn hoá gần 10 tỉ USD, cao hơn hẳn những cryptocurrency nổi bật về giao dịch toàn cầu và giá trị đầu cơ là Monero, Zcash và Neo.
Xét theo mức độ phát triển kĩ thuật và quy mô chấp nhận thì IOTA vẫn là một cryptocurrency còn non trẻ. Whitepaper của đồng tiền này được công bố lần đầu tiên vào năm 2015. Sau đó, nhóm các nhà phát triển tự nguyện đã triển khai một sự kiện để huy động 500.000 USD (thời điểm IC) chưa thịnh hành) và thành lập tổ chức phi lợi nhuận IOTA Foundation tại Đức. Sự xuất hiện của IOTA đã đóng góp thêm một cách tiếp cận mới đến thế giới cryptocurrency, đó là một loại tiền mã hoá không cần đến miner hay mạng lưới blockchain truyền thống. Nhờ vậy, IOTA đã giải quyết được hai vấn đề nghiêm trọng của Bitcoin là giao dịch chậm và phí giao dịch cao.
Miner đóng vai trò quan trọng trong vòng đời của các cryptocurrency là tạo ra token mới. Nếu như tờ đô la được in ra thì các token được khai thác (đào) bằng phần mềm máy tính. Đồng thời, token mới sẽ được dùng để đền đáp cho các miner vì đã dùng năng lượng từ máy tính của mình để xác minh dữ liệu giao dịch. Quá trình này giống với chuỗi cung ứng thức ăn. Vậy, làm thế nào mà IOTA có thể vận hành khi không dựa trên nền tảng như thế này?
Giải đáp cho câu hỏi này, đồng sáng lập IOTA – David Sønstebø cho biết:
“Với IOTA, việc xác nhận giao dịch phụ thuộc hoàn toàn vào những người thực hiện các giao dịch trên mạng lưới. Thay vì cần đến các miner, chúng tôi tạo ra là một mạng lưới dân chủ và phân quyền để người dùng và người xác nhận giao dịch bình đẳng với nhau. Vì thế, giao dịch IOTA hoàn toàn miễn phí.”
Đến nay, đã có 2,779,530,283,277,761 IOTA được tạo ra, và với con số không hề nhỏ này thì IOTA không cần các miner tạo ra thêm một token IOTA nào nữa. Người dùng cần đến năng lượng máy tính để xác nhận tính chính xác của dữ liệu. Về mặt lý thuyết, các giao dịch IOTA không cần xếp hàng để đợi các miner đến xác nhận.
“Càng có nhiều người dùng trên mạng lưới thì càng có nhiều giao dịch được xác nhận, đây là giải pháp tối ưu để giải quyết hạn chế của blockchain. Hiện tại, trong giai đoạn khởi động mạng lưới, chúng tôi có phần mềm điều phối giúp cho mạng lưới phát triển và an toàn trước một số cuộc tấn công nhất định.” – Sønstebø cho biết.
Tuy nhiên, Media Lab của viện công nghệ Massachusetts (MIT) đã chỉ ra một số lỗ hổng nghiêm trọng trong mạng lưới IOTA. Nguyên nhân dẫn đến những vấn đề mà Media Lab của MIT nhìn thấy chính là do IOTA không hề tốn phí giao dịch.
Media Lab ẩn dụ như sau:
“Chẳng ai có hứng thú với một chiếc tủ lạnh được vận hành bằng một cái cầm tay, kể cả khi nó được quảng cáo là không tốn điện!”
Thứ hai, đang tồn tại nhiều thắc mắc quanh thuật toán bảo mật và cơ sở hạ tầng của IOTA. Hiện nay, phần mềm điều phối trung tâm đang phụ trách hầu hết các giao dịch IOTA, thay thế vai trò của miner trên các mạng lưới như Bitcoin hay Ethereum. Trong tương lai, khi càng có nhiều người dùng tham gia mạng lưới, đội ngũ phát triển sẽ ngưng hoạt động của bộ phận điều phối trung tâm. Như vậy, không có gì đảm bảo là “điều phối viên” này không bị quá tải khi khối lượng giao dịch trên mạng lưới IOTA tăng lên đáng kể.
IOTA đang có nhiều điểm tương đồng hơn là khác biệt so với Bitcoin. Cụ thể, cả hai cryptocurrency này đều không được tài trở về mặt vật chất. Mọi thứ đều được gầy dựng bởi các nhà phát triển tình nguyện, những người tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của IOTA. Điển hình là trường hợp của Ralf Rottmann, doanh nhân đang làm việc với nhiều công ty nổi tiếng trong lĩnh vực Internet of Things.
Ralf Rottmann chia sẻ:
“IOTA là một cryptocurrency được tạo ra với mục đích rõ ràng, cụ thể. Đó là trụ cột thứ cấp cho các ứng dụng IoT và là phương tiện trao đổi giá trị.”
IOTA foundation đang phát triển Marketplace toàn cầu để mã hoá lượng lớn dữ liệu được thu thập bởi các thiết bị IoT. Trong tương lai, khi các sản phẩm công nghệ cao tự động mua trứng lấp vào chiếc tủ lạnh thông minh đang trống rỗng của bạn thì IOTA có thể là đồng tiền lý tưởng để thanh toán cho các hoá đơn nhỏ lẻ này. Các công ty như Microsoft, Deutsche Telekom đã sẵn sàng thử nghiệm hệ thống này.
Mỗi khi một đối tác mới tiết lộ sự hứng thú với dự án này của IOTA thì giá đồng tiền này lại tăng mạnh. Tháng 11, IOTA chỉ có giá thấp hơn 0.5 USD, nhưng đến ngày 20.12, cryptocurrency này đã lập đỉnh mới với 5 USD. Điều này chứng tỏ rằng nếu IOTA thu hút thêm nhiều nhà đầu tư tổ chức thì giá của nó sẽ tiếp tục tăng.
“Mục tiêu của chúng tôi là ra mắt marketplace vào cuối năm 2018. Chúng tôi tin rằng IOTA sẽ là trụ cột của nhiều ứng dụng bảo mật sẽ trở thành tương lai của Internet of Things, chẳng hạn như thiết bị nhận diện, theo dõi chuỗi cung ứng, chăm sóc sức khoẻ…” – Dominik Schiener, đồng sáng lập IOTA khẳng định.
Khác với các cryptocurrency khác như Litecoin hay Monero, rất ít người dùng IOTA muốn thanh toán cho hàng hoá và dịch vụ trực tiếp bằng IOTA. Nhiều người mua IOTA để đầu cơ và lấy lợi nhuận nhanh. Tuy nhiên, vẫn có cộng đồng IOTA được tập hợp bởi những người đam mê công nghệ, tiếp cận cryptocurrency từ nhiều góc độ.
“Phần lớn cộng đồng IOTA là những người làm việc trong lĩnh vực IoT và thực tâm muốn biến IOTA trở thành xương sống của Internet of Things.” – Rottmann cho biết.
IOTA không hoàn toàn được ủng hộ, đặc biệt là từ những ngườ kì cự trong thị trường cryptocurrency. Lindia Xie, giám đốc quỹ phòng hộ đồng thời là cựu nhân viên Coinbase từng đăng tải một bài viết trên blog cá nhân với nhận xét rằng hàm băm mà đội ngũ IOTA đang sử dụng bộc lộ những điểm nguy hiểm.
Nghe thấy lời chỉ trích này, những người ủng hộ IOTA đồng ý rằng hệ thống IOTA vẫn còn nhiều điểm cần cải thiện. Họ tin rằng IOTA cần nhiều thời gian để hoàn thiện. Lúc này, các tình nguyện viên của IOTA vẫn đang phát triển mạng lưới, triển khai dự án marketplace và nâng cấp nhiều thiết bị công nghệ.
“IOTA không chỉ là một cryptocurrency. IOTA gắn liền với tầm nhìn xa và rộng hơn về công nghệ. IOTA muốn xây dựng cơ sở hạ tầng phân quyền, độc lập, ít bị hạn chế cho các giải pháp IoT. Các token chỉ là một mảng nhỏ, cung cấp phương tiện trao đổi giá trị. Đầu tư vào IOTA đồng nghĩa với việc bạn tin trưởng vào tầm nhìn vĩ đại này.” – Rottmann khẳng định.
